Wat is actieve erfgoedparticipatie en wat is een erfgoedgemeenschap?
Antwoord: Actieve erfgoedparticipatie is het actief omgaan met (immaterieel) cultureel erfgoed, om dit erfgoed* te borgen. Met borgen bedoelen we de activiteiten waarmee mensen cultureel erfgoed een plek in de samenleving geven zodat ze het, al dan niet in aangepaste vorm, over kunnen dragen aan volgende generaties.
Het borgen doe je samen met anderen, die net als jij een bijzondere waarde hechten aan bijvoorbeeld een historisch gebouw, een jaarlijkse feestelijke traditie, vergeten beeldmateriaal of de streektaal die je spreekt. Deze groep mensen, met wie je je in je vrije tijd inzet voor specifiek erfgoed, noemen we een erfgoedgemeenschap. Een erfgoedgemeenschap kan zelf een initiatief starten, of samen met een organisatie.
Wij zijn een groep mensen die samen dingen organiseren in het dorp / in de wijk omdat we dat belangrijk vinden. Kunnen wij als erfgoedgemeenschap een aanvraag doen?
Wanneer de erfgoedgemeenschap waar je onderdeel van uitmaakt zich heeft verenigd in een stichting of vereniging zonder winstoogmerk, dan kan dat. Als dat niet het geval is, kun je overwegen om samen te werken met een partij die wel aan de voorwaarden om aan te kunnen vragen voldoet, bijvoorbeeld een culturele instelling of maatschappelijke organisatie.
Als ik een idee voor een initiatief of project heb en denk dat het in aanmerking komt voor subsidie, hoe kan ik de aanvraag dan het beste aanpakken?
Lees eerst de informatie door op de subsidiepagina: Immaterieel erfgoed. Zo krijg je al een beeld waarvoor je een aanvraag kunt indienen en waar we op letten. Past je plan bij de subsidieregeling, dan kun je via ‘Mijn Fonds’ een account aanmaken en je aanvraag indienen. We vragen hier naar je contactgegevens, een projectplan en financieel overzicht. Dit wijst zich vanzelf. Twijfel je? Neem dan eerst contact met ons op. Een adviseur helpt je graag verder. Of meld je aan voor het spreekuur via erfgoed@cultuurparticipatie.nl
Tip: op onze website zijn een aantal voorbeeldprojecten te vinden die vanuit deze regeling zijn gehonoreerd. Ook dit kan je helpen om een goede indruk te krijgen van de soort projecten die passen bij het doel deze regeling.
Moet het erfgoed waar ik me mee bezig houdt bijgeschreven zijn in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland of aangesloten zijn bij in het Netwerk van het Kenniscentrum?
Nee, dat is niet verplicht, al stimuleren we aanmelding bij het Netwerk wel.
Wat verstaan jullie onder reguliere activiteiten?
Reguliere activiteiten zijn activiteiten die je vaker, bijvoorbeeld jaarlijks, in grotendeels dezelfde vorm uitvoert. Zoals een jaarlijkse optocht of workshop. Deze activiteiten komen niet in aanmerking voor subsidie als die grotendeels in ongewijzigde vorm wordt aangevraagd. Als onderdelen ontwikkelen of aangepast worden, dan kan het zijn
dat die wel voor subsidie in aanmerking komen. Onze adviseurs kunnen je meer duidelijkheid geven hierover.
Moet het Nederlands immaterieel erfgoed zijn?
Nee, maar het moet wel immaterieel erfgoed zijn dat in Nederland beoefend wordt.
Wat is het verschil tussen de regelingen Immaterieel erfgoed en Immaterieel erfgoed in de stedelijke context?
Behalve de technische verschillen in bedragen en dekking van de kosten door subsidie, is het grootste verschil de benadering van en de omgang met immaterieel erfgoed.
De eerste regeling is bedoeld om immaterieel erfgoed te ontwikkelen, om het eigentijds te maken en door te geven aan de volgende generatie zodat het in de toekomst beoefend blijft worden. Het draait dus om het erfgoed zelf.
Bij Immaterieel erfgoed in stedelijke context gaat het er om dat er, door het beoefenen van immaterieel erfgoed, verbindingen in de buurt of de wijk tussen bewoners ontstaan. Het feit dat je in de buurt samen iets doet geeft betekenis en schept een band met elkaar. Het immaterieel erfgoed is dus meer een instrument, kun je zeggen. Ook hanteren we in de laatste regeling een ruimere definitie van immaterieel erfgoed dan UNESCO doet. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om een ‘traditie’ die net is ontstaan of een optocht die kans heeft uit te groeien tot iets terugkerends waar velen in de wijk aan mee doen en zich voor inzetten.
Is oral history, het ophalen van verhalen bij ouderen of het laten zien hoe het leven in onze buurt vroeger was ook immaterieel erfgoed?
Nee daar zijn we vrij streng in. Dat zijn vormen van geschiedbeoefening. En dat heeft misschien wel met erfgoed te maken, maar is daarmee nog geen immaterieel erfgoed. Het gaat er bij projecten om dat het een levende praktijk is, iets dat hier en nu gedaan wordt. Niet iets terugbrengen zoals het ooit gedaan werd of opnieuw opvoeren of navertellen.
Het vertellen van verhalen als techniek voor het doorgeven van cultuur en het op die manier levend houden van kennis of tradities is wel immaterieel erfgoed. Denk bijvoorbeeld hoe oude verhalen uit Iran nog altijd door Iraniërs in Nederland doorgegeven worden aan elkaar. Of hoe in de Achterhoek typische streekverhalen doorverteld worden. Dat is het domein ‘spreken, zingen, vertellen’ volgens het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland.
Mijn project begint al snel, maar ik heb toch extra financiering nodig. Kan ik dan nog aanvragen?
Dat is een begrijpelijke vraag, maar daar hebben we geen mogelijkheden voor. De aanvraagtermijn is 13 weken voor aanvang van het project.
Is er specialistische kennis nodig voor het aanvragen van een subsidie?
We hebben er rekening mee gehouden dat het indienen van een aanvraag ook haalbaar moet zijn voor de mensen die nog nooit een subsidie aanvraag hebben gedaan. Het is dus niet nodig specifieke kennis van subsidies te hebben. Wel is het belangrijk dat je er de tijd voor neemt, de regeling en ook de toelichting daarop vooraf bekijkt en goed in het aanvraagformulier leest wat er van je verwacht wordt. En je kunt natuurlijk altijd contact opnemen als je er niet uit komt.
Maak ik minder kans als maar een kleine groep mensen participeren in het project?
Nee, zeker niet. Soms participeren er maar 10 mensen in een project, maar kan het wel anderen weer stimuleren en inspireren. Misschien is het een concept dat op veel verschillende locaties toegepast kan worden. Dat gezegd hebbende, kijken we natuurlijk wel altijd naar de financiële verhouding binnen het project. De omvang en impact van een project moeten wel in redelijke verhouding staan met het aangevraagde bedrag.
Word ik gehouden aan de prestatieafspraken die ik invul in het aanvraagformulier? Ik vind het bijvoorbeeld moeilijk om nu al te bepalen hoeveel mensen in het project zullen participeren.
In principe word je gehouden aan je afspraken, hoewel er altijd ruimte is voor onvoorziene zaken. Het belangrijkste is dat we kunnen zien hoe jij je hebt ingezet om je beloofde doel te bereiken, ook al is het wellicht anders gelopen dan je had verwacht. Zeker in deze tijden van covid-19 en de maatregelen, waarderen we het als je daar voor je plan al over nadenkt. En ook hier geldt: wil je overleggen? Daar zijn we voor, onze spreekuren en contactgegevens vind je op onze website.
Hoe lang duurt het voordat ik reactie heb?
Vanaf het moment van indienen, duurt het uiterlijk 13 weken voordat je antwoord van ons krijgt. Uiterlijk, want soms heb je eerder reactie. Houd er rekening mee dat je pas met je project mag starten als je akkoord hebt. Dus wees er op tijd bij!
Ik weet niet zo goed wat ik als financiële posten op kan geven?
Hier geef je alle kosten op die je maakt voor je project. Zoals zaalhuur, de huur van materialen of het inhuren van professionals. Het zijn allemaal projectkosten die nodig zijn om je project uit te voeren. Hiervan mag 20% een materiële investering zijn, die ook na het project nog van waarde kan zijn voor de aanvrager. Indien van toepassing, weet dat je ook vrijwilligersuren in geld mag opvoeren. Daar zit echter wel een maximumbedrag aan. Hiervoor verwijzen we je graag door naar de richtlijnen van de Belastingdienst.
Maak ik minder kans als ik een hoog of juist laag bedrag aanvraag?
Nee, dat maakt niks uit. Het gaat om de inhoud. We kijken of het project aan het doel van de regeling voldoet en toetsen elke aanvraag aan de hand van de criteria die in de regeling staan.
Krijg ik ook reactie als mijn aanvraag niet wordt gehonoreerd?
Jazeker, je krijgt altijd reactie. We hopen natuurlijk dat we zoveel mogelijk aanvragen kunnen honoreren, maar mocht je toch een afwijzing krijgen, dan laten we altijd weten aan welk criterium er niet is voldaan.
